علل ناهنجاری های فک+روش های درمان

علل بروز ناهنجاری های فک

به طور کلی دو دلیل عمده ارثی و محیطی موجب پیدایش ناهنجاری های فکی می شوند. در ادامه شما را به طور کامل با دلایل بروز مشکلات فکی آشنا خواهیم کرد:

1. اختلال در زمان تکامل جنین

   یکی از موارد ارثی که موجب بروز این مشکلات می شود، اختلال در روند تکامل جنین می باشد. دارو های خاصی که خانم های باردار مصرف می کنند و یا قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی و همچنین سیگار کشیدن و مصرف الکل مادر باردار می تواند بسیار اثرگذار باشد.

2. اختلالات ژنتیکی

   اگر در مراحل اولیه تشکیل جنین جهش های خاصی ایجاد شوند، می تواند سندرم هایی مانند مشکلات فکی و دندانی را ایجاد کند.

3. وارد شدن آسیب به فک پایین کودک

   فک پایین بسیار حساس بوده و با ضربه ای حتی جزئی می تواند با شکستگی همراه باشد. اگر ضربه و آسیبی به آن وارد شود، ممکن است تا رشد فک پایین با مشکلاتی رو به رو شده و دچار انحراف و یا کوچک ماندن نسبت به فک بالا شود.

4. غیبت دندانی

   گاهی اوقات بعضی از دندان های دائمی در دهان فرد به دلایل متعددی از دست رفته اند و غائب هستند. در این شرایط نظم و ترتیب دندان ها از بین می رود. معمولا دندان های شماره 5 پایین و 2 بالا که به ترتیب دندان کرسی کوچک دوم پایین و پیشین دوم بالا می باشند، رایج ترین دندان های غائب هستند.

5. از دست رفتن زود هنگام دندان شیری

   شاید شما هم به این موضوع فکر کرده اید که چون دندان های شیری به هر حال می افتند، پس اهمیتی ندارند. اما این کاملا اشتباه بوده و این دندان ها وظایف بسیار مهمی دارند که یکی از مهمترین آن ها، حفظ موقعیت و فضای رشد برای دندان های دائمی است. در صورتی که یک دندان شیری زودتر از زمان لازم بیفتد، دندان های کناری به طرف جای خالی آن حرکت کرده و به همین دلیل دندان دائمی زیر آن نمی تواند رشد کند و یا در جای اشتباهی رشد می کند. در نتیجه مشکلات و ناهنجاری های فکی و دندانی بروز می کنند.

6. نامناسب بودن اندازه دندان ها

   در برخی از مواقع بزرگ و یا کوچک بودن دندان ها سیستم و نظم دندانی را از بین می برد.

7. برخی عادت های رفتاری نادرست

   به طور معمول تمامی نوزادان انگشت دست خود را می مکند، اما این عادت می تواند تا سنین بیشتری طول بکشد که در این صورت، تاثیرات بسیار مخرب و منفی روی شرایط دندانی و فکی خواهد گذاشت.

8. الگوی تنفس

   بعضی از کودکان به جای اینکه از ظرف بینی نفس بکشند، از دهان این کار را انجام می دهند. شاید این اتفاق تنها یک عادت و اشتباه باشد، اما در اکثر اوقات آلرژی، آماس مخاط بینی یا اندازه بزرگ لوزه ها سبب بروز این نوع تنفس می شود. در صورتی که مشاهده کردید که کودکتان در شرایطی به جز فعالیت های ورزشی و پرتحرک از دهان خود تنفس می کند، حتما با یک پزشک خوب مشورت داشته باشید.

9. چکیده مطلب

   یکی از عارضه های بسیار شایعی که می تواند در تمامی افراد وجود داشته باشد، ناهنجاری های فکی است. به نظر شما این ناهنجاری ها به چه دلایلی ایجاد می شوند؟ آیا می توان از بروز آن ها جلوگیری کرد؟ انواع آن ها کدام اند و چه روش های درمانی برای این عارضه وجود دارد؟
   اگر شما و یا فرزندتان به مشکلات و ناهنجاری های فکی مبتلا هستید و یا اگر تمایل دارید تا فرزند شما به اینگونه مشکلات مبتلا نشود، در این مقاله با ما همراه باشید.

   ناهنجاری فک چیست؟

   زمانی که فک بالا و پایین در شرایط و جایگاه نادرست بوده و هماهنگی و تقارنی بین آن ها وجود نداشته باشد، به این عارضه ناهنجاری فک گفته می شود که انواع مختلفی دارد.

   علائم ناهنجاری های فک

   وجود ناهماهنگی و عدم تقارن فکین به راحتی قابل مشاهده و قابل تشخیص می باشد. اما با این حال نشانه های زیر بیانگر وجود ناهنجاری فکی هستند:

   • وجود تنفس دهانی
   • درد فک و دندان ها در زمان جویدن غذا
   • وجود مشکلات گفتاری در فرد
   • نداشتن لبخندی زیبا
   • گاز گرفتن زیاد زبان و یا لب

   انواع ناهنجاری های فک

   انواع مشکلات و ناهنجاری های فکی عبارتند از:

   1. کلاس 2

      در این حالت فک پایین و بالا کاملا ناهماهنگ بوده و ممکن است فک بالا جلوتر، فک پایین جلوتر از حد معمول و یا یک ترکیبی از این دو وجود داشته باشد. مراجعه بیمار به کلینیک ارتودنسی قبل از سن بلوغ، سبب می شود تا دستگاه های ارتودنسی فک پایین را به طرف جلو و یا عقب هدایت کرده و این مشکل را رفع کنند.

   2. کلاس 3

      در این شرایط فک بالا و پایین ناهماهنگ بوده و به این شکل است که یا فک پایین جلوتر و یا فک بالا عقب و یا ترکیبی از این حالت وجود دارد. در صورتی که این ناهنجاری به دلیل بزرگ تر بودن فک پایین باشد، ارتودنسی همراه با جراحی قادر به اصلاح این وضعیت خواهد بود.

   3. انحراف فک

      ناهنجاری اسکلتی که در آن انحراف فک پایین به یک طرف مشاهده می شود. هر دو موارد اکتسابی و ارثی می توانند موجب بروز این اتفاق شوند که نوع اکتسابی آن معمولا به دلیل شکستگی و جوش خوردن نادرست استخوان فک کودک می باشد.

   4. اورجت

      دندان هایی جلویی در این ناهنجاری به طرف بیرون رشد از دهان رشد می کنند.

   5. اوربایت

      در این شرایط دندان ها فک بالا تا حد زیادی موجب پوشیده شدن دندان های فک پایین هستند.

   6. کراس بایت

      در این حالت دندان ها در شرایط بسیار غیرطبیعی روی دندان های فک پایین رشد کرده اند.

   7. اپن بایت

      در این شرایط، قرار گیری دندان های فک پایین به گونه ای است که دندان های جلویی نمی توانند به خوبی روی هم قرار بگیرند و روی هم منطبق نمی شوند.

   8. آندربایت

      در این وضعیت دندان های جلویی فک بالا عقب تر از دندان های جلویی فک پایین هستند.

   علل بروز ناهنجاری های فک

   به طور کلی دو دلیل عمده ارثی و محیطی موجب پیدایش ناهنجاری های فکی می شوند. در ادامه شما را به طور کامل با دلایل بروز مشکلات فکی آشنا خواهیم کرد:

   1. اختلال در زمان تکامل جنین

      یکی از موارد ارثی که موجب بروز این مشکلات می شود، اختلال در روند تکامل جنین می باشد. دارو های خاصی که خانم های باردار مصرف می کنند و یا قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی و همچنین سیگار کشیدن و مصرف الکل مادر باردار می تواند بسیار اثرگذار باشد.

   2. اختلالات ژنتیکی

      اگر در مراحل اولیه تشکیل جنین جهش های خاصی ایجاد شوند، می تواند سندرم هایی مانند مشکلات فکی و دندانی را ایجاد کند.

   3. وارد شدن آسیب به فک پایین کودک

      فک پایین بسیار حساس بوده و با ضربه ای حتی جزئی می تواند با شکستگی همراه باشد. اگر ضربه و آسیبی به آن وارد شود، ممکن است تا رشد فک پایین با مشکلاتی رو به رو شده و دچار انحراف و یا کوچک ماندن نسبت به فک بالا شود.

   4. غیبت دندانی

      گاهی اوقات بعضی از دندان های دائمی در دهان فرد به دلایل متعددی از دست رفته اند و غائب هستند. در این شرایط نظم و ترتیب دندان ها از بین می رود. معمولا دندان های شماره 5 پایین و 2 بالا که به ترتیب دندان کرسی کوچک دوم پایین و پیشین دوم بالا می باشند، رایج ترین دندان های غائب هستند.

   5. از دست رفتن زود هنگام دندان شیری

      شاید شما هم به این موضوع فکر کرده اید که چون دندان های شیری به هر حال می افتند، پس اهمیتی ندارند. اما این کاملا اشتباه بوده و این دندان ها وظایف بسیار مهمی دارند که یکی از مهمترین آن ها، حفظ موقعیت و فضای رشد برای دندان های دائمی است. در صورتی که یک دندان شیری زودتر از زمان لازم بیفتد، دندان های کناری به طرف جای خالی آن حرکت کرده و به همین دلیل دندان دائمی زیر آن نمی تواند رشد کند و یا در جای اشتباهی رشد می کند. در نتیجه مشکلات و ناهنجاری های فکی و دندانی بروز می کنند.

   6. نامناسب بودن اندازه دندان ها

      در برخی از مواقع بزرگ و یا کوچک بودن دندان ها سیستم و نظم دندانی را از بین می برد.

   7. برخی عادت های رفتاری نادرست

      به طور معمول تمامی نوزادان انگشت دست خود را می مکند، اما این عادت می تواند تا سنین بیشتری طول بکشد که در این صورت، تاثیرات بسیار مخرب و منفی روی شرایط دندانی و فکی خواهد گذاشت.

   8. الگوی تنفس

      بعضی از کودکان به جای اینکه از ظرف بینی نفس بکشند، از دهان این کار را انجام می دهند. شاید این اتفاق تنها یک عادت و اشتباه باشد، اما در اکثر اوقات آلرژی، آماس مخاط بینی یا اندازه بزرگ لوزه ها سبب بروز این نوع تنفس می شود. در صورتی که مشاهده کردید که کودکتان در شرایطی به جز فعالیت های ورزشی و پرتحرک از دهان خود تنفس می کند، حتما با یک پزشک خوب مشورت داشته باشید.

   بهترین سن درمان ناهنجاری های فک

   در صورتی که افراد در سنین کودکی (7 سالگی) تحت معاینه ارتودنسی قرار بگیرند، علائم و نشانه های ناهنجاری های فکی در آن ها قابل مشاهده و تشخیص می باشد. به طور کلی بهترین سن برای درمان اینگونه مشکلات در دختران حدود 8 یا 9 سالگی و برای پسران در سنین 10 و یا 11 سالگی می باشد. در این زمان امکان جا به جایی و اصلاح موقعیت دندان ها با کمک دستگاه های ارتودنسی وجود دارد. اما هر چه سن بالاتر رفته و برای درمان مشکلات فکی اقدامی صورت نگیرد، لازم است تا جراحی فک نیز در کنار ارتودنسی مورد استفاده قرار بگیرد.

روش های درمانی ناهنجاری های فک

دو روش درمانی کلی ارتودنسی و جراحی فک برای این نوع ناهنجاری های وجود دارند. اینکه کدام یک از این دو انتخاب و گزینه بهتری باشند، به این بستگی دارد که بیمار در چه سنی اقدام به درمان کرده باشد و همچنین میزان و شدت مشکل فکی او چقدر باشد. در ادامه بیشتر با روش های درمانی مشکلات فکی آشنا می شویم:

1. ارتودنسی دندان

   ارتودنسی با کمک روش ها و دستگاه های بسیار متنوع می تواند برای درمان تمامی مشکلات فکی کاربرد داشته و نقش موثری را از خود بر جای بگذارد. زمانی که متخصص ارتودنسی باتجربه شرایط و وضعیت دهانی شما را مورد بررسی قرار می دهد، می تواند بهترین گزینه درمانی را برایتان مطرح کند. ارتودنسی متحرک در سنین پایین، ارتودنسی ثابت، کشیدن دندان و بسیاری از راهکار های درمانی دیگر می توانند نتایج بی نظیری را به همراه داشته باشند. روش های ارتودنسی برای درمان مشکلات فکی عبارتند از:

   • روش های ارتودنسی متحرک

     در این روش از وسایل متحرکی استفاده می شود که با همکاری مستقیم بیمار با متخصص ارتودنسی، روند درمانی پیش می رود. یکی از دستگاه های متحرک بسیار رایج که در سنین کودکی کاربرد فوق العاده و موثری دارد، دستگاه فانکشنال که نقش موثری در اصلاح موقعیت فکی دارد.

   • روش های ارتودنسی ثابت

     در ارتودنسی ثابت از سیم ها و براکت هایی متنوع به طور ثابت روی دندان ها استفاده می شود تا در طی یک دوره حدود 1 تا 3 ساله، با به حرکت در آوردن دندان ها، موقعیت فکی به جایگاه صحیحی دست پیدا کند.

2. جراحی فک

   جراحی فک و یا جراحی ارتوگناتیک، با درمان و اصلاح ناهنجاری ها و مشکلات، علاوه بر اینکه ظاهر بسیار زیبایی را برای چهره ایجاد می کند، به بهبود تمامی مشکلات ناشی از این نوع ناهنجاری های می پردازد. اگر دستگاه های ارتودنسی به دلیل بالا بودن سن و یا بسیار شدید بودن ناهنجاری نتوانست تا به تنهایی اثر بخش باشد، باید از جراحی فک کمک گرفته شود. معمولا در اکثر موارد قبل از انجام این جراحی بیمار مدت زمانی را تحت درمان ارتودنسی قرار گرفته تا موقعیت دندانی مناسب تری به دست بیاورد. بهترین زمان برای انجام جراحی فک برای خانم ها حدود 14 الی 16 و برای آقایان حدود 17 الی 21 سالگی می باشد.